Strona główna

Podstawy geomorfologii

Rzeki
Rzeki
Wody płynące są jednym z najważniejszych czynników rzeźbotwórczych na powierzni Ziemi. Z wyjątkiem regionów podbiegunowych, pustyń oraz części obszarów bezodpływowych, ukształtowanie Ziemi jest w przeważającej mierze wynikiem działalności wód płynących, głównie rzek.

Woda na lądach pochodzi przede wszystkim w opadów. Dlatego jej rzeźbotwórcza rola rozpoczyna się wtedy, kiedy dociera ona do powierzni Ziemi.
W rzece możemy wyróżnić trzy biegi: górny, środkowy i dolny. Różnica między nimi polega na spadku rzeki. W górnym biegu spadek rzeki jest największy i płynie ona najszybciej. W tym odcinku działa głównie erozja denna, która pozwala na transportowanie dużych ilości mas skalnych. Erozja denna odbywa się przez abrazję rzeczną i przyczynia się do powstania dolin V-kształtnych. Dolina ma strome zbocza, a w jej dnie znajdują się liczne progi, z których z czasem powstają wodospady.
 
 
                    
Dolina V-kształtna powstała wskutek                         Wodospad
erozji dennej
 
 
W biegu środkowym spadek rzeki jest mniejszy, stąd płynie ona wolniej. Dominuje tutaj erozja, ale ma miejsce także akumulacja.
 
 
      
Środkowe biegi rzeki
 
 
W biegu dolnym spadek rzeki jest bardzo mały, dlatego płynie ona najwolniej. W tym odcinku rzeki przeważa akumulacja niesionych osadów.
 
 
Dolny bieg rzeki.
PODSTAWY GEOMORFOLOGII    Paulina Dudek