Strona główna

Podstawy geomorfologii

Wydmy
Wiatr > Działalność budująca > Wydmy

Wydma jest podstawową formą akumulacji eolicznej. Jej stok zwrócony w stronę wiatru (stok dowietrzny) jest łagodnie nachylony, natomiast stok przeciwny (zawietrzny) jest stromy. Wyróżniamy kilka rodzajów wydm, mając na uwadze kryterium podziału zależnego od kierunku i siły wiatrów, ilości materiału piaszczystego, wilgotności, a także obecności roślinności.

 

Pierwszym rodzajem jest barchan. Barchany typowe są dla pustyń, na których przeważa jeden kierunek wiatru. Środek wydmy jest bardziej zwięzły i przesuwa się wolniej od ramion wydmy.

 


Wydma typu barchan

 

Innym rodzajem jest wydma paraboliczna. Powstaje ona na terenach o nieco większej wilgotności, gdzie roślinność lub wilgoć podłoża unieruchamia ramiona wydmy.

 


Wydma paraboliczna

 

 

Barchany mogą łączyć się:

- ramionami (przy umiarkowanych wiatrach) - powstaje wtedy kolejny rodzaj wydm - wydmy poprzeczne;

- przy silnych wiatrach - powstają wydmy podłużne, biegnące zgodnie z kierunkiem wiatru.

 


Wydma podłużna

 

Charakterystyczną formą akumulacji są ripple-marki, czyli równoległe zmarszczki w odległościach kilku do kilkunastu centymetrów. Ich stoki są asymetryczne, podobnie jak w wydmach.

 


Ripple-marki 

PODSTAWY GEOMORFOLOGII    Paulina Dudek